Lubicie wędrować po niezbyt wysokich górach? Świetnym punktem do wakacyjnych wypadów będzie dla was Żywiec.
Najstarsza wzmianka o Żywcu – z 1308 r. - związana jest z miejscową parafią katolicką. Kolebką Żywca jest wzgórze Grojec (612 m n.p.m.), które zostało zasiedlone w czasach starożytnych przez Celtów. Stojąca tam wczesnośredniowieczna warownia na początku XV w. została przekształcona w zameczek myśliwski rodziny Skrzyńskich herbu Łabędź. W 1462 r. zameczek zniszczyły wojska Kazimierza Jagiellończyka.
Dziś Żywiec znany jest przede wszystkim z produkcji piwa. Pierwsze wzmianki na temat jego wytwarzania na tym terenie pochodzą z 1448 r. W Żywcu działało wiele zakładów rzemieślniczych, zrzeszonych już od czasu średniowiecza w cechach. Miasto było wówczas lokalnym centrum handlu, usług i administracji.
Z uwagi na położenie nad jeziorem Żywieckim, bliskość ośrodków sportów zimowych (Korbielów, Zwardoń, Szczyrk) oraz sąsiadujące z nim pasma górskie Beskid Mały, Beskid Śląski i Beskid Żywiecki, jest też Żywiec miejscowością turystyczną, atrakcyjnym punktem wypadowym na dłuższe i dalsze wycieczki.
Atrakcji nie brakuje też w samym mieście.
Rynek w Żywcu to miejsce tętniące życiem - to na nim odbywają się najważniejsze wydarzenia, a w sezonie letnim liczne mini koncerty. Rynek otaczają odnowione, kolorowe kamienice. W jego centralnym miejscu stoi XIX-wieczny ratusz, który do dziś jest siedzibą władz miejskich. Codziennie w południe odgrywany jest hejnał żywiecki. Atrakcją turystyczną jest też dzwonnica, wzniesiona w latach 1723-1724 w miejscu spalonej starszej poprzedniczki. Tuż za nią wznosi się kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny. Wzniesiono go w I połowie XV wieku w stylu gotyckim, potem był kilkakrotnie przebudowywany.
Odwiedzając Muzeum Browaru w Żywcu przy ul. Browarnej zapoznamy się z historią browaru i browarnictwa, maszynami i metodami produkcji piwa. Będziemy też mogli posmakować miejscowych produktów. Niestety nie zobaczymy bieżącej produkcji piwa, co ma uzasadnienie sanitarno-epidemiologiczne.
Klasycystyczny (kilkakrotnie przebudowywany) Pałac Habsburgów w Żywcu (tzw. Nowy Zamek) zaprojektował Karola Pietschke. Otacza go ogromny ogród (26 hektarów), w którym znajdują się m.in.: mini zoo, skate park, Domek Chiński (dwukondygnacyjna XVIII-wieczna altana na parkowej wyspie) i Park Miniatur, w którym zobaczymy 23 miniatury żywieckich budowli oraz 1200 miniatur roślin.
Muzeum Miejskie w Żywcu mieści się w tzw. Starym Zamku, wybudowanym w XVI wieku w stylu renesansowym na miejscu dawnego zamku średniowiecznego, zniszczonego w 1477 roku. Obejrzymy w nim zbiory dotyczące historii i tradycji Żywca, strojów mieszczańskich, kultury górali Żywiecczyzny, archeologii, przyrody, sztuki sakralnej, a także dawnych narzędzi tortur i udziału mieszkańców w walce o niepodległość Polski. Wart zobaczenia jest także arkadowy dziedziniec z 1567 roku.
W dawnym schronie przeciwlotniczym, położonym w sąsiedztwie Miejskiego Centrum Kultury, możemy zwiedzić otwarte w 2016 r. Muzeum Czynu Zbrojnego Żywiecczyzny. Zgromadzono w nim pamiątki, wyposażenie i sprzęt wojskowy z czasów od I wojny światowej do II wojny światowej.
Miłośnicy architektury, zarówno „cywilnej”, jak i sakralnej, spacerując po Żywcu i okolicach mogą zobaczyć również m.in.: gotycki kościół św. Krzyża, neogotycki kościół św. Marka i cmentarz przy nim (działający w latach 1591 r.-1797 r.), cmentarz Przemienienia Pańskiego z barokowym kościołem cmentarnym, zespół dworski w Moszczanicy (klasycystyczny dwór, stajnia, kaplica, park), neogotycką kaplicę św. Floriana, klasycystyczny budynek Siejby (obecnie siedziba Żywieckiej Biblioteki Samorządowej), XIX-wieczny cmentarz żydowski, neorenesansowe zabudowania browaru Żywiec, czy secesyjny dworzec kolejowy.
Muzeum Browaru Żywiec położone jest na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego oraz Europejskim Szlaku Dziedzictwa Przemysłowego. Po samym Żywcu możemy spacerować: Szlakiem Zabytków Architektury Miasta Żywca, Szlakiem Właścicieli Miasta Żywca, Szlakiem Papieża Jana Pawła II i Przyrodniczym Szlakiem Spacerowym po Żywcu.
Ci, którzy cenią sobie aktywne spędzanie czasu, z pewnością wybiorą się nad jezioro Żywieckie, zlokalizowane niedaleko Żywca, pomiędzy malowniczymi, niewysokimi szczytami. Można tu pożeglować lub popływać na desce. Także powędrować - jezioro otaczają liczne, piesze i rowerowe szlaki turystyczne.
Warto też zawędrować do Parku Krajobrazowego Beskidu Małego, położonego na granicy Śląska i Małopolski. Obejmuje on prawie 260 kilometrów kwadratowych, z najwyższymi szczytami: Łamaną Skałą (929 m. n. p. m.) i Magurką Wilkowicką (933 m. n. p. m.). W parku wytyczono wiele pieszych ścieżek turystycznych.
Turystyczną atrakcją jest również Żywiecki Park Etnograficzny w Ślemieniu. Przeniesiono tu z terenu Beskidu Żywieckiego 17 zabytkowych budynków, m.in.: budynek szkolny z Rychwałdu, kuźnię, chatę bogatego chłopa czy małomiasteczkową aptekę.
Golgota Beskidów to droga krzyżowa, która zaczyna się we wsi Radziechowy pod Żywcem, a kończy się na Matysce (609 metrów n. p. m.), gdzie stoi Krzyż Milenijny. Warto wybrać się na szczyt nie tylko ze względów religijnych, ale także z uwagi na wspaniałe widoki.
Rodzinom z dziećmi polecamy Beskidzkie Centrum Nauki „Naukotechnika” w Świnnej. I dzieci i rodzice z pewnością będą się świetnie bawili zapoznając z praktycznym zastosowaniem teoretycznej nauki.
Żywiec to świetny punkt wypadowy do mniejszych i większych wypraw.
Na przykład na Grojec (612 m.n.p.m) u stóp którego leży miasto. Prowadzi tam żółty szlak, który rozpoczyna się na rynku w Żywcu. Cała trasa liczy ok. 4 km i jest dość łagodna, choć ma też kilka bardziej stronnych podejść.
Również na rynku w Żywcu rozpoczyna się szlak niebieski, którym dojdziemy na Jastrzębicę (758 m n.p.m.). To bardziej wymagająca trasa, licząca 10 km. To piękna trasa widokowa, a ze szczytu rozciągają się widoki na całe Beskidy, Żywiec i jezioro Żywieckie. A jeśli nam nie dość wędrówki, możemy wybrać się dalej – na Kotarnicę lub Romankę.
Wielbiciele dłuższej wędrówki mogą wybrać się na Halę Boraczą, Halę Lipowską, Halę Rysiankę, czy Wielką Raczę (1236 m n.p.m.).
Żywiec jest jedną ze scen największych wakacyjnych festiwali folklorystycznych – Tygodnia Kultury Beskidzkiej. W tym roku rozpocznie się on 24 lipca i potrwa do 1 sierpnia, w amfiteatrach i na placach miast, a także na górskich szlakach, w Wiśle, Szczyrku, Żywcu, Makowie Podhalańskim, Oświęcimiu oraz Ujsołach, Istebnej i czeskim Jabłonkowie. Oprócz widowisk zespołów folklorystycznych, w programie pojawią się koncerty kapel, jarmarki, warsztaty, wystawy, pokaz strojów ludowych, koncerty folkowe. W Żywcu będzie można oglądać prezentacje konkursowe w dniach 24–28 lipca. Zespoły folklorystyczne będą występować w Amfiteatrze pod Grojcem. Mniejsze formy zobaczyć będzie można na Rynku, gdzie odbywać się będą Targi Sztuki Ludowej oraz warsztaty.
Czy wiecie, że…
→ Do 1940 r. Żywiec był miejscem o najniższej zarejestrowanej (w 1929 r.) temperaturze w Polsce –40,6 stopni Celsjusza. Stracił to miano na rzecz Siedlec, gdzie zarejestrowano temperaturę –41 stopni Celsjusza.
→ Centrum miasta znajduje się na wysokości ok. 345–350 m n.p.m. Najniżej położonymi terenami są okolice zajezdni MZK (ok. 340 m n.p.m.), a najwyżej północno-wschodnie krańce, w rejonie Jaworzyny w Beskidzie Małym (ok. 830 m n.p.m.).
→ Nazwa miasta wywodzi się prawdopodobnie od rzeczownika „żywiec”, staropolskiego określenia żywego inwentarza. Także herb miasta – zawierający głowę tura - nawiązuje do powszechnej w Żywcu niegdyś hodowli bydła, owiec i trzody chlewnej oraz ich uboju.
→ Na przełomie stycznia i lutego w Żywcu odbywa się Przegląd Zespołów Kolędniczych i Obrzędowych „Żywieckie Gody”.
RK
