Szukacie pomysłu na weekendowy wypad? Zamość będzie świetnym wyborem. Leży na historycznej Rusi Czerwonej, w dawnej ziemi chełmskiej, stanowiącej od XIV wieku część Królestwa Polskiego. Prywatne miasto szlacheckie, założone w oparciu o prawo lokacyjne
w 1580 roku przez Kanclerza Wielkiego Koronnego Jana Zamoyskiego, położone było w XVI wieku w województwie ruskim.
Obecnie to jeden z największych ośrodków kulturalnych, edukacyjnych i turystycznych województwa lubelskiego. Miano „perły renesansu” i „Padwy Północy” zawdzięcza unikalnemu zespołowi architektoniczno-urbanistycznemu Starego Miasta, który w 1992 r. został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.
Zamojskie Stare Miasto zabudowano dzieląc przestrzeń na Rynek Wielki (100 na 100 metrów) oraz dwa mniejsze: Solny i Wodny.
Na Rynku Wielkim dominuje ratusz z ponad 52-metrową wieżą i imponującymi, wachlarzowymi schodami. W podziemiach jego oficyn czynna jest trasa turystyczna, prezentująca historię tego budynku. Dookoła placu wznoszą się wspaniałe, klimatyczne kamienice z licznymi restauracjami, kawiarniami i barami.
W północnej pierzei rynku wzrok przyciąga pięć wspaniale zdobionych kamienic ormiańskich. Większość ich pomieszczeń zajmuje dziś założone w 1926 r. Muzeum Zamojskie. Zobaczycie w nim eksponaty z takich dziedzin jak: archeologia, historia i etnografia, organizowane są także wystawy sztuki. W zbiorach ma m.in. cenną kolekcję monet, np. rzymskich, z czasów Nerona.
Uwagę przyciągają też: Kamienica Pod Św. Kazimierzem we wschodniej pierzei rynku czy Kamienica Linkowska w zachodniej pierzei. Ciekawe są też kamienice z podcieniami przy Rynku Solnym.
W zachodniej części Starego Miasta wznosi się dawna rezydencja rodziny Zamoyskich. To właśnie od pałacu rozpoczął budowę miasta Jan Zamoyski. Pożar i przebudowy sprawiły, że stracił on sporo z dawnej świetności, pozostaje jednak nadal ważnym punktem na turystycznej mapie miasta.
Skromniej niż przed laty wygląda też obecnie budynek Akademii Zamojskiej, trzeciej uczelni w Polsce (otwartej w 1595 roku), a pierwszej prywatnej.
Miłośnicy architektury sakralnej koniecznie powinni odwiedzić w Zamościu renesansową Katedrę Zmartwychwstania Pańskiego i św. Tomasza Apostoła z późnobarokową dzwonnicą (w sezonie letnim można z niej podziwiać Stare Miasto), aż dziewięcioma kaplicami i kryptami, w których pochowani są Zamoyscy, franciszkański, barokowy Kościół Zwiastowania NMP oraz Kościół św. Mikołaja - dawną cerkiew greckokatolicką.
Na Starym Mieście znajduje się też najlepiej zachowana w Polsce późnorenesansowa synagoga, w której działa dziś m.in. Multimedialne Muzeum Historii Żydów Zamościa i Okolic. Ten śnieżnobiały obiekt, wzniesiony w 1610 roku w sercu ówczesnej dzielnicy żydowskiej, jest jedną z najbardziej rozpoznawalnych budowli w mieście.
Zamość był jedną z najsilniej chronionych twierdz w kraju, co zawdzięczał fortyfikacjom z przełomu XVI i XVII wieku. Car Aleksander II w 1866 r. kazał je rozebrać. Na szczęście ocalały m.in. nadszańce, arsenał i rotunda. Zachowane fragmenty odrestaurowano i dziś można wybrać się szlakiem dawnych fortyfikacji na długi spacer lub przejażdżkę rowerową.
Dziś na Twierdzę Zamość składa się kilka udostępnionych elementów, w tym najbardziej okazały Bastion VII przy ulicy Łukasińskiego (z galerią handlową i Podziemną Trasą Turystyczną), Bastion I, II i III.
Jedną z największych kolekcji broni w Polsce zobaczycie w Muzeum Fortyfikacji i Broni Arsenał, oddziale Muzeum Zamojskiego. Na terenie Muzeum znajdują się trzy obiekty: Prochownia i Arsenał (budynki historyczne) oraz nowy budynek - Pawilon pod Kurtyną, ukryty w zrekonstruowanym wale fortecznym.
Warto odwiedzić też zamojskie Muzeum Fotografii. Jest niewielkie i prywatne, prowadzi go właściciel, kolekcjoner i fotograf. Na przygotowanej przez niego wystawie zobaczycie ponad tysiąc aparatów fotograficznych i imponującą kolekcję zdjęć (najstarsze pochodzą z połowy XIX wieku).
Zamość to nie tylko kamienice, kościoły, fortyfikacje i muzea.
Jeżeli zwiedzacie go wraz z dziećmi, gorąco polecamy wizytę w jednym z najpiękniejszych i najstarszych (działa od 1918 r.) w Polsce Ogrodów Zoologicznych. Mieści się tam także park linowy Zoolandia.
Za jeden z najpiękniejszych w Polsce uchodzi Park Miejski w Zamościu, w którym znajdziecie chwilę ukojenia po zwiedzaniu.
Jeżeli nabierzecie ochoty na bliższy kontakt z przyrodą, polecamy wyprawę do Rezerwatu Przyrody Hubale. Rozciąga się na obszarze 35 hektarów, a wędrować po nim można pieszo lub rowerowo. Na terenie rezerwatu znajduje się też cmentarzysko kurhanowe, na którym pochowana jest ludność żyjąca od IV do IX wieku.
Odpocząć można również nad jeziorem Zalew. Zbiornik wodny o powierzchni 18 hektarów, podzielono na część rekreacyjno-wypoczynkową (sztuczna plaża, wypożyczalnia kajaków) oraz łowiskową.
Miłośnicy przyrody wiedzą też z pewnością, że z Zamościa tylko krok do Roztocza - pięknej, dzikiej krainy z nieskażoną przyrodą, mrocznymi lasami, przejrzystymi rzekami i niebanalną architekturą nawiązującą do kultury wschodniej.
CZY WIESZ, ŻE...
